تفاوت Can و Could: راهنمای کامل گرامر، کاربرد برای توانایی، اجازه و درخواست

مقدمه: چرا تفاوت Can و Could مهم است؟

بسیاری از زبان‌آموزان انگلیسی در استفاده از Can و Could دچار تردید می‌شوند. آیا ‘Could’ همیشه گذشته ‘Can’ است؟ پاسخ کوتاه، خیر است. اگرچه ‘Could’ می‌تواند به عنوان گذشته ‘Can’ عمل کند، اما کاربردهای آن بسیار گسترده‌تر است.

تفاوت Can و Could فقط در زمان خلاصه نمی‌شود، بلکه به میزان ادب، قطعیت و موقعیت بستگی دارد. درک این تفاوت‌های ظریف به شما کمک می‌کند تا انگلیسی را طبیعی‌تر و حرفه‌ای‌تر در آزمون آیلتس صحبت کنید. استفاده اشتباه از این دو فعل می‌تواند پیام شما را گنگ، بی‌ادبانه یا نامطمئن جلوه دهد.

این مقاله مرکز آیلتس آفاق به شکل کامل به بررسی گرامر Can و Could می‌پردازد و کاربردهای اصلی آن‌ها را در سه بخش کلیدی (توانایی، اجازه، درخواست) و همچنین بیان امکان، به همراه مثال‌های متعدد، روشن می‌کند.

درک تفاوت Can و Could: فراتر از زمان گذشته

اولین قدم برای فهمیدن تفاوت Can و Could، رها کردن این ایده است که “Could فقط گذشته Can است”. این درست است که ‘Could’ گذشته ‘Can’ است، اما فقط این نیست.

به این دو جمله دقت کنید:

1. .I can speak English (من می‌توانم انگلیسی صحبت کنم.) – بیان توانایی در حال حاضر.

2. .I could swim when I was 5 (من وقتی ۵ ساله بودم، می‌توانستم شنا کنم.) – بیان توانایی در گذشته.

تا اینجای کار ساده است. اما به این جمله چطور؟

• ?Could you please open the window (ممکن است لطفاً پنجره را باز کنید؟)

در این جمله، ‘Could’ هیچ ربطی به گذشته ندارد. این یک درخواست مودبانه در زمان حال است.

بنابراین، ‘Could’ دو نقش اصلی دارد:

1. گذشته ‘Can’ (برای توانایی‌های گذشته).

2. یک فعل کمکی مستقل (برای بیان ادب، عدم قطعیت، و موقعیت‌های فرضی).

در ادامه، این کاربردها را به تفکیک بررسی می‌کنیم.

کاربرد Can و Could برای بیان توانایی (Ability)

واضح‌ترین کاربرد Can و Could مربوط به بیان توانایی انجام یک کار است.

توانایی در زمان حال با Can

برای بیان اینکه کسی در حال حاضر توانایی، مهارت یا دانش انجام کاری را دارد، از Can استفاده می‌کنیم.

• .She can play the guitar (او می‌تواند گیتار بزند.)

• ?Can you speak Spanish (آیا می‌توانی اسپانیایی صحبت کنی؟)

• .I can’t find my keys (نمی‌توانم کلیدهایم را پیدا کنم.)

• .Birds can fly (پرنده‌ها می‌توانند پرواز کنند.)

توانایی در زمان گذشته با Could

برای صحبت در مورد یک توانایی عمومی یا مهارتی که در گذشته داشته‌اید (و شاید اکنون ندارید)، از Could استفاده می‌کنیم.

• .When I was younger, I could run a mile in 5 minutes (وقتی جوان‌تر بودم، می‌توانستم یک مایل را در ۵ دقیقه بدوم.)

• .My grandmother could speak three languages (مادربزرگ من می‌توانست به سه زبان صحبت کند.)

• .He couldn’t dance at all until he took lessons (او اصلاً نمی‌توانست برقصد تا اینکه کلاس رفت.)

نکته مهم: Could در مقابل Was/Were able to

یک تفاوت ظریف اما مهم بین ‘Could’ و ‘was/were able to’ (قادر بودن) در گذشته وجود دارد:

• Could (توانایی عمومی): به یک توانایی کلی در گذشته اشاره دارد.

  • مثال: .She could read when she was four (او در چهار سالگی توانایی خواندن داشت.)

• Was/Were able to (موفقیت در یک موقعیت خاص): به معنای موفقیت در انجام یک کار خاص در یک زمان مشخص در گذشته است.

  • مثال: .The firefighters were able to save the child from the fire (آتش‌نشان‌ها موفق شدند کودک را از آتش نجات دهند.)

در این مثال، استفاده از ‘Could’ (یعنی …The firefighters could save) عجیب به نظر می‌رسد، زیرا به این معناست که آن‌ها “توانایی عمومی” نجات دادن را داشتند، نه اینکه در آن لحظه خاص موفق به انجامش شدند.

توانایی شرطی یا فرضی با Could

از Could برای صحبت در مورد توانایی در یک موقعیت فرضی یا شرطی (که معمولاً با ‘if’ می‌آید) استفاده می‌شود. این کاربرد ربطی به گذشته ندارد.

• .If I had more money, I could buy a new car (اگر پول بیشتری داشتم، می‌توانستم یک ماشین جدید بخرم.) – واقعیت: الان پول ندارم.

• .I could help you on Friday, if you need me (می‌توانم جمعه به تو کمک کنم، اگر لازم داشتی.)

• .She could be a great leader if she were more confident (او می‌توانست یک رهبر عالی باشد اگر اعتماد به نفس بیشتری داشت.)

مقاله تفاوت Too و Enough را نیز مطالعه نمایید.

کاربرد Can و Could برای اجازه گرفتن (Permission)

تفاوت Can و Could در هنگام اجازه گرفتن، مستقیماً به میزان رسمیت و ادب مربوط می‌شود.

Can: اجازه در موقعیت‌های غیررسمی و دوستانه

Can برای اجازه گرفتن در موقعیت‌های دوستانه، خانوادگی یا غیررسمی استفاده می‌شود. این روش مستقیم و رایج است.

• ?Can I use your phone (می‌تونم از گوشیت استفاده کنم؟) – خطاب به یک دوست.

• ?Can I sit here (می‌تونم اینجا بشینم؟)

• ?Dad, can I borrow the car tonight (بابا، می‌تونم امشب ماشین رو قرض بگیرم؟)

Could: اجازه گرفتن مودبانه و رسمی

Could برای اجازه گرفتن بسیار مودبانه‌تر، محتاطانه‌تر و رسمی‌تر است. زمانی که با یک غریبه، یک مقام بالاتر (مثل استاد یا رئیس) یا در یک موقعیت جدی صحبت می‌کنید، استفاده از ‘Could’ انتخاب بهتری است.

• ?Could I ask you a personal question (می‌توانم از شما یک سوال شخصی بپرسم؟) – مودبانه‌تر از “Can I…”.

• ?Excuse me, could I pass through (ببخشید، ممکن است عبور کنم؟)

• ?Could I please have a copy of the report (ممکن است لطفاً یک کپی از گزارش داشته باشم؟) – خطاب به یک همکار یا مدیر.

پاسخ دادن به درخواست اجازه

نکته جالب این است که وقتی کسی با ‘Could’ سوال می‌پرسد، ما معمولاً با ‘Can’ پاسخ مثبت می‌دهیم.

• سوال: ?Could I use your pen

• پاسخ مثبت: .Yes, of course you can (بله، حتماً می‌توانی.)

• پاسخ منفی: .I'm sorry, you can't. I need it (متاسفم، نمی‌توانی. خودم لازمش دارم.)

استفاده از ‘Yes, you could’ در پاسخ اشتباه است، زیرا ‘Could’ در اینجا برای ادب به کار رفته، نه برای بیان توانایی.

 

کاربرد Can و Could برای درخواست کردن (Requests)

مانند اجازه گرفتن، تفاوت Can و Could در هنگام درخواست کردن نیز به میزان ادب بستگی دارد. در اینجا شما از شخص دیگری می‌خواهید کاری برای شما انجام دهد.

Can: درخواست‌های ساده و روزمره

Can برای درخواست‌های ساده، مستقیم و معمولاً غیررسمی به کار می‌رود.

• ?Can you pass me the salt, please (می‌توانی لطفاً نمک را به من بدهی؟)

• ?Can you call me back later (می‌توانی بعداً با من تماس بگیری؟)

• ?Can you turn down the music (می‌توانی صدای موسیقی را کم کنی؟)

Could: درخواست‌های مودبانه و محتاطانه

Could درخواست شما را بسیار مودبانه‌تر و غیرمستقیم‌تر می‌کند. این نشان می‌دهد که شما برای وقت طرف مقابل احترام قائل هستید و به او حق انتخاب برای رد کردن می‌دهید.

• ?Could you please send me the email again (ممکن است لطفاً ایمیل را دوباره برایم بفرستید؟)

• .Could you help me with this bag? It’s heavy (ممکن است در مورد این کیف به من کمک کنید؟ سنگین است.)

• ?I’m busy right now, could you wait a few minutes (الان سرم شلوغ است، ممکن است چند دقیقه صبر کنید؟)

در موقعیت‌های کاری یا رسمی، استفاده از ‘Could’ برای درخواست‌ها تقریباً همیشه ارجحیت دارد.

کاربرد Can و Could برای بیان امکان (Possibility)

این بخش یکی از مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت Can و Could است و اغلب نادیده گرفته می‌شود.

Can: امکان کلی و عمومی

Can برای بیان چیزی که به طور کلی ممکن است یا اتفاق افتادن آن طبیعی است (امکان نظری یا عمومی) استفاده می‌شود.

• .Smoking can cause cancer (سیگار کشیدن می‌تواند باعث سرطان شود.) – این یک امکان عمومی و ثابت‌شده است.

• .Driving in Tehran can be stressful (رانندگی در تهران می‌تواند استرس‌زا باشد.) – این یک تجربه رایج و ممکن است.

• .It can get very cold in the mountains (هوا در کوهستان می‌تواند خیلی سرد شود.)

Could: امکان ضعیف یا عدم قطعیت (در حال و آینده)

Could برای بیان امکانی استفاده می‌شود که درباره آن مطمئن نیستیم. این یک احتمال ضعیف‌تر و خاص‌تر برای یک موقعیت در حال یا آینده است.

• .Where is John? He could be in his office (جان کجاست؟ شاید در دفترش باشد.) – ما مطمئن نیستیم، فقط حدس می‌زنیم.

• .Look at those dark clouds. It could rain soon (به آن ابرهای تیره نگاه کن. ممکن است به زودی باران ببارد.) – این یک احتمال است، نه یک قطعیت.

• .This plan could work, but we need to be careful (این نقشه ممکن است جواب بدهد، اما باید محتاط باشیم.)

مقایسه کنید:

• It can be cold here (اینجا اصولاً جای سردی است.) – امکان عمومی.

• It could be cold tonight (امشب ممکن است سرد باشد.) – عدم قطعیت در مورد امشب.

Could Have + P.P: امکان در گذشته

از Could have + (Past Participle) برای صحبت در مورد امکانی در گذشته استفاده می‌کنیم که اتفاق نیفتاده است، یا ما از اتفاق افتادن آن مطمئن نیستیم.

• .You were lucky. You could have hurt yourself (خوش‌شانس بودی. ممکن بود به خودت آسیب بزنی.) – اما آسیب نزدی.

• .Why is she late? She could have missed the bus (چرا دیر کرد؟ شاید اتوبوس را از دست داده باشد.) – یک احتمال در مورد گذشته.

• .I couldn’t have finished without your help (بدون کمک تو نمی‌توانستم تمام کنم.)

شکل منفی: تفاوت Can’t و Could’t

درک شکل منفی این افعال نیز مهم است:

Can’t (Cannot)

1. عدم توانایی در حال حاضر:

   • I can't swim. (من نمی‌توانم شنا کنم.)

2. عدم اجازه (قوی):

   • No, you can't go to the party. (نه، تو نمی‌توانی به مهمانی بروی.)

3. غیرممکن بودن (قطعیت در منفی بودن): وقتی مطمئن هستیم چیزی درست نیست.

   • That can't be true! He was here a minute ago. (امکان ندارد درست باشد! او یک دقیقه پیش اینجا بود.)

Couldn’t (Could not)

1. عدم توانایی در گذشته (عمومی):

   • I couldn't speak English when I was a child. (در کودکی نمی‌توانستم انگلیسی صحبت کنم.)

2. غیرممکن بودن در گذشته (حدس):

   • He couldn't have known about the surprise. (او امکان نداشت از سورپرایز خبر داشته باشد.)

3. عدم موفقیت در یک موقعیت خاص (مشابه “wasn’t able to”):

   • I tried, but I couldn't open the door. (تلاش کردم، اما نتوانستم در را باز کنم.)

جدول مقایسه Can و Could

برای جمع‌بندی، در اینجا یک جدول سریع برای مقایسه کاربردهای اصلی آمده است:

کاربرد (Use)	Can (حال)	Could (گذشته / مودبانه / فرضی)
توانایی (Ability)	حال: I can drive (می‌توانم رانندگی کنم.)	گذشته: .I could drive when I was 18 (در ۱۸ سالگی می‌توانستم رانندگی کنم.)
اجازه (Permission)	غیررسمی: ?Can I go home (می‌تونم برم خونه؟)	مودبانه: ?Could I go home (ممکن است به خانه بروم؟)
درخواست (Request)	غیررسمی: ?Can you help me (می‌تونی کمکم کنی؟)	مودبانه: ?Could you help me (ممکن است به من کمک کنید؟)
امکان (Possibility)	عمومی/قوی: .It can be hot in July (هوا در جولای می‌تواند گرم باشد.)	ضعیف/عدم قطعیت: .It could rain tomorrow (ممکن است فردا باران ببارد.)
شرطی (Conditional)	(معمولاً استفاده نمی‌شود)	فرضی: .If I had time, I could help (اگر وقت داشتم، می‌توانستم کمک کنم.)

نتیجه‌گیری: انتخاب هوشمندانه بین Can و Could

همانطور که دیدیم، تفاوت Can و Could بسیار فراتر از زمان حال و گذشته است. ‘Can’ معمولاً مستقیم‌تر، قطعی‌تر و برای زمان حال یا امکانات عمومی است. ‘Could’ اغلب مودبانه‌تر، محتاطانه‌تر، و برای گذشته، آینده‌ی نامشخص یا موقعیت‌های فرضی به کار می‌رود.

بهترین راه برای تسلط بر این تفاوت در آموزش آیلتس، توجه به بافت موقعیت (Context) است. آیا موقعیت رسمی است یا دوستانه؟ آیا در مورد یک توانایی قطعی صحبت می‌کنید یا یک احتمال ضعیف؟ آیا درخواستی مودبانه دارید یا اجازه‌ای ساده می‌خواهید؟

با پرسیدن این سوالات از خود، انتخاب بین Can و Could به مرور زمان برای شما طبیعی و خودکار خواهد شد.